آداب مراسم ختم
برگزاری مراسم و خدمات ترحیم چگونه است؟
آداب مجالس ترحیم و ختم در فرهنگ مردم ایران ، در میان اقوام ، گروه ها و اقلیت ها به اشکال و تشریفات خاصی برگزار میشود . در این مقاله که توسط ایران ترحیم به عنوان مرجع خدمات ترحیم گردآوری شده است ، مراحل مختلف برپایی مجالس ترحیم و چگونگی آداب مراسم ترحیم و اجرای مراسم ترحیم را مورد بررسی قرار میدهد.
سوگواری مرده از روز به خاک سپردن او آغاز میشود و تا یکسال ادامه میابد . این آیین ها و رسم ها ، مبتنی بر اعتقادات و دستورات دینی و مذهبی و متاثر از باورهای بازمانده از ادیان و مذاهب پیشین هستند . از برگزاری این این مراسم ، دو هدف مورد نظر است ، نخست : طلب آمرزش و آرامش برای روان شخص درگذشته(جنبه اعتقادی) و سپس همراهی و همدلی با بازماندگان و حفظ احترام و رعایت شئون خانواده(جنبه اجتماعی ) .
در این مدت زنان خانواده متوفی معمولا در هیچ جشنی شرکت نمیکنند و جشنی نیز برگزار نمیکنند.مراسمس که در این مدت برای متوفی پس از خاکسپاری برگزار میشود شامل : مراسم شام غریبان ، مراسم سوم (مجلس ختم ، مجلس ترحیم، فاتحه خوانی ، تذکر در تهران ، در مشهد : تعزیه ،در تویسرکان ” پرس” ، در لرستان ” پرس و پو ” ، در ذردشتیان و اهالی کرمان و یزد و شیراز ” پرسه” یاد میشود . مراسم هفتم ، چهلم (اربعین) یا مجلس سالگرد یا سالروز برگزار میشود و آداب مجالس ختم میباشد.
از مراسم تدفین مردم دسته دسته به دیدار بازماندگان می روند . که در منزل متوفی مجالس قرائت قرآن برپاست و مراسمی از قبیل مداحی ، مراسم ترحیم به همراه موسیقی سنتی عرفانی به همراه سازهای نی و دف ، تار انجام میگیرد . حضور خویشاوندان و دوستان نزدیک و همسایه ها در این مجالس در کنار اعضای خانواده متوفی ، نوعی دلداری دادن به آنها و رایج ترین شیوه همدردی است که هم اعضای خانواده متوفی در این غم تنها نمیکذارند و هم در تدارک مراسم های دیگر کمک میکنند.
از آداب مجالس ختم این است که : بازماندگان معمولا تا چهل روز آرایش و اصلاح نمیکنند و از جواهرات استفاده نمیکنند البته با توجه به تغییر فرهنگ شهری این قبیل رسومات کمرنگ شده است.
آداب مراسم ختم شامل موارد زیر میباشد :
مراسم خاکسپاری :
پس از فوت متوفی برای به خاک سپردن عزیز از دست رفته پس از انجام امور اداری در بهشت زهرا س (تهران ) و دیگر شهرها و آماده سازی قبر ، جنازه را در قبر میگذارند و شخصی بنا به دستورات دینی شیعیان اقدام به خواندن تلقین میکنند که از مهمترین آداب مجاس ختم میباشد که متن تلقین را میتوانید در لینک زیر ببینید.
پس از خاکسپاری که در تهران معمولا قبل از ظهر انجام میگیرد پس از ذکر مصیبت و یا اجرای برنامه موسیقی ترحیم به همراه نی و یا خواننده سنتی همراهان متوفی بر سرمزار حاضر میشوند و قرائت فاتحه میخوانند و سپس برای صرف نهار که توسط بازماندگان تدارک دیده شده است به رستوران و یا تالار مراجعه میکنند .
برای روز خاکسپاری بازماندگان اقلام و وسایل مورد نیاز از قبیل : سایه بان صندلی میز ، پذیرایی حلوا خرما ، چای نسکافه ، میوه ، اب معدنی و آب میوه و … ، اجرای مراسم ترحیم (مداحی یا گروه موسیقی عرفانی)،پرسنل پذیرایی و … تهیه میکنند.
میتوانید لیست کامل اقلام مورد نیاز و یا خدمات مناسب بهشت زهرا برای اجرای مراسم ترحیم در بهشت زهرا س تهران که توسط ایران ترحیم گردآوری شده است را در لینک زیر مشاهد کنید.
خدمات بهشت زهرا س
مراسم شام غریبان :
در اولین شب از درگذشت متوفی طبق آداب مراسم ختم مراسمی در منزل متوفی به عنوان مراسم شام غریبان برگزار میگرد و از آداب مجالس ختم میباشد.تهیه صندلی میز پذیرایی و پذیرایی حلوا و خرما ، میوه ، اب میوه اب معدنی،چای یا نسکافه ، گل آرایی ، میز یادبود ، اعلامیه ترحیم و شام…از کارهایی است که بازماندگان برای مراسم شام غریبان تدارک میبینند . معمولا بستگان درجه یک جهت همدردی و تسکین بازماندگان در اولین شب از درگذشت متوفی در منزل آن گرد هم می آیند و با بازماندگان ابراز همدردی میکنند.جهت مشاهده خدمات مجالس ترحیم برای شام غریبان لینک زیر را مشاهده کنید :
جهت اجرای مراسم شام غریبان بنا به سلیقه بازماندگان قرائت قرآن ، مداحی و یا اجرای مراسم ترحیم عرفانی به همراه ساز نی دف تار انجام میگیرد که میتوانید در لینک زیر نمونه اجرای مراسم ترحیم گروه آوای هجران که مورد تایید وب سایت ایران ترحیم میباشد مشاهده کنید :
اجرای مراسم ترحیم عرفانی آوای هجران
مراسم سوم :
در فرهنگ مردم ایران و آداب مراسم ختم ، مهم ترین مجلس بزرگداشت در سومین روز پس از درگذشت در مسجد یا تکیه محل برگزار میشود.در این مجلس خویشان و آشنایان با وسایل ارتباطی و چاپ اعلامیه ترحیم در روز اول خاکسپاری آگاه میکنند که در اعلامیه ترحیم آدرس محل برگزاری مراسم ختم ، تاریخ و ساعت درج شده است.
البته در شهرهای مختلف رسوم مختلفی برای این گونه مراسم میباشد و ممکن در چند روز متوالی این مراسم ادامه پیدا کند .
در مسجد بازماندگان تدارک رزرو مسجد ، رزرو مداح و سخنران ، تهیه اقلام پذیرایی (پک میوه ، چای نسکافه ،نوشیدنی ) انجام میدهند.در لینک زیر میتوانید خدمات مراسم ترحیم در مساجد را مشاهده کنید :
مراسم هفتم :
از آداب مراسم ترحیم مراسم هفتم است که بعد از ظهر ششمین روز به خاک سپردن متوفی ، خانواده او با گروهی از کسانی که دعوت شده اند به سر خاک عزیز از دست رفته خود میروند. معمولا روی مزار متوفی را با قالی و قالیچه میپوشانند و روز مزار را چند گلدان گل ، دسته گل ، چند بشقاب میوه ، شیرینی ، حلوا و خرما قرار میدهند . سپس مجلس با قرائت قرآن و مرثیه خوانی مداح و یا اجرای مراسم ترحیم عرفای به همراه ساز نی و خواننده موسیقی سنتی انجام میگیرد.
امروزه معمولا مدت زمان مراسم ترحیم نهایتا تا 2 ساعت در نظر گرفته میشود . البته با توجه به شرایط معمولا مراسم سوم و هفتم را در قالب یک مراسم به انجام میرسانند.در لینک زیر میتوانید خدمات مراسم ترحیم بهشت زهرا س را ملاحظه کنید :
خدمات مراسم ترحیم در بهشت زهرا س
مراسم چهلم :
صبح سی و نهمین روز به خاک سپردن متوفی ، صاحبان عزا گور متوفی را تمیز و اقدام به نصب سنگ مزار میکنند ” معمولا تا چهل روز صبر میکنند تا خاک قبر نشست خود را بکند و سپس اقدام به انداختن سنگ قبر میکنند” .از آداب مراسم ترحیم این است که پس از نصب سنگ قبر اطراف قبر را شستشو و روی مزار و اطراف آن را با قالی و قالیچه میپوشانند . روی مزار نیز چند گلدان گل ، دسته گل ، چند بشقاب میوه ، شیرینی ، حلوا و خرما قرار میدهند . سپس در بعد از ظهر صاحبان عزا با خویشان و آشنایان در سر مزار حاضر میشوند . سپس مجلس با قرائت قرآن و مرثیه خوانی مداح و یا اجرای مراسم ترحیم عرفانی به همراه ساز نی و خواننده موسیقی سنتی انجام میگیرد . نمونه اجرای گروه موسیقی ترحیم عرفانی آوای هجران در لینک زیر مشاهده کنید .
گروه موسیقی ترحیم عرفانی آوای هجران
خدمات ایران ترحیم بر سر مزار در بهشت زهرا
پس از اجرای مراسم بر سر مزار بازماندگان ، میهمانان را به شام که در یکی از تالارها و یا رستوران ها تدارک دیده اند دعوت میکنند . البته برای تالار نیز میتوان مراسم مجزایی مانند مداحی و یا اجرای موسیقی عرفانی نی ، دف ، تار به همراه خواننده در نظر گرفت .
مراسم سالگرد :
شب سال مانند مراسم شب هفتم برگزار میگردد . که گروهی از بازماندگان بر سر مزار حاضر میشوند و سپس برای صرف ناهار یا شام به مکان مربوطه مراجعه میکنند.در تالار و یا رستوران اقدام به اجرای مداحی و یا اجرای مراسم ترحیم عرفانی (آوای هجران) مینمایند.
مجالس نوعید :
مرسوم است که با فرا رسیدن اولین عید مذهبی یا عید نوروز جمعی از بزرگان و اقوام به دیدار خانواده عزادار میرفتند و با تهیه لباس به معنای عید مبارکی و تمام شدن عزا برای خانواده هدیه میدهند.
بازدید پس دادن :
در زمان گذشته و در خانواده های کهن و اصیل این رسم بود که پس از چهلم ، به بازدید پس دادن میپرداختند . صاحبان عزا و بیشتر زنان صاحبان عزا پس از برگزاری مراسم چهلم به خانه همه کسانی که در خانه یا مسجد و یا بر سر خاک حاضر شده بودند و در سوگ آنها شرکت میکردند میروند و از مهریانی و همدردی آنها سپاسگزاری میکنند.
خیرات مجالس ترحیم :
از گذشته پذیرایی از شرکت کنندکان در مراسم ترحیم و ختم و یا سوگواری معمول بوده است حلوا خرما میوه غذا و … به طلب مغفرت و آمرزش متوفی احسان و خیرات میکنند.
با توجه به شرایط اجتماعی برگزاری مراسم ختم مجازی توسط مووسه هجران برگزار میگردد . اطلاعات کامل برگزاری مراسم ترحیم مجازی در لینک زیر ارائه شده است .
گردآوری این مطلب توسط وب سایت ایران ترحیم انجام گرفته است و امید است تا ذره ای کمک به عزیزانی که اقدام به برگزاری مراسم ترحیم عزیزانشان میکنند را انجام داده باشیم.
جهت هرگونه مشاوره و رزرو خدمات فوق یا به صفحه فروشگاه مراجعه کنید و یا با ما تماس بگیرید :
09396170354 – 09126170354
مدیریت : توحید تقوی