احسان و خیرات(نماز شب دفن)

نماز وحشت یا نماز «لیلة الدفن» ، نمازى است که در شب اول دفن مؤمنی که از دنیا رفته است براى او خوانده مى شود.

 و جزء مستحبّات مؤکّد در آداب دفن میت است که روایات فراوانی در توصیه به ‌آن وارد شده است. مرحلة انتقال آدمی از عالم ماده به عالم برزخ، همانند انتقال او از عالم رحِم به عالم دنیا،‌با دردها و رنج‌های فراوان همراه است، بخشی از این دردها به دلیل آنست که او به دنیایی وارد می‌شود که قبلاً کوچکترین آشنایی با آن نداشته است،‌ قوانین حاکم بر آن عالم با قوانین حاکم بر عالم دنیا کاملاً متفاوت است، ‌علاوه بر این او در مسیر انتقالش از عالم دنیا به عالم برزخ مراحلی را از پشت سر گذاشته است که شاید حتی تصوّر دشواری و وحشت‌آفرینی آن برای ما غیرممکن باشد.

حضرت امام علی ـ علیه السلام ـ در توصیف احوال ایشان می‌فرمایند: اگر شما بنگرید آنچه را که مردگان دیده‌اند، فریاد ناله سر خواهید داد و به لابه و زاری روی خواهید آورد و امر خداوند را اطاعت خواهید نمود، اما آنچه که ایشان دیدند از شما پنهان است و به زودی این پرده کنار خواهد رفت و شما نیز خواهید دید.(۱)

نماز وحشت یا نماز لیلة الدّفن راهی است برای کاستن از این وحشت فراگیر و از مجاری رحمت خداوند است بر بنده‌ای که گرفتار آن سختی‌ها است.

رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمودند که نماز هدیة شب اول قبر چنان در سرنوشت میّت و نمازگذار تأثیرگذار است که بعد از اداء نماز و هدیة ثواب آن برای میت، خداوند هزار ملک را به سوی قبر میت می‌فرستد که با هر کدام یک جامه زیبا است و در قبر او گشایش داده می‌شود و از تنگنا تا روز قیامت نجات پیدا می‌کند و برای نمازگزار نیز به اندازه آنچه که خورشید بر آن تابیده است حسنات داده می‌شود و چهل درجه بالا می‌رود.(۲)

تذکر این نکته نیز خالی از لطف نخواهد بود که عالم برزخ بر خلاف عالم آخرت که در آن رابطه انسان با دنیا کاملاً قطع می‌گردد، با عالم دنیا رابطه دارد و لذا حسنات و سیئات جاریة انسان بعد از مرگش نیز در سرنوشتش تأثیر می‌‌گذارد. به همین دلیل است که به گذاشتن باقیات الصالحات توصیه می‌شود و نیز توصیه شده است که وارث میت بعد از ایشان او را فراموش نکنند و تا می‌توانند به نیابت و به نیّت او حسنات و کارهای نیک انجام دهند. و اگر نبود این رابطه میان عالم برزخ و عالم دنیا، بدون شک نماز وحشت نیز وجهی نداشت.

۳.پیامبر (ص) فرمود: «هیچ ساعتى در نزد میت سخت تر از شب اول قبر نیست، پس بر مردگان خود رحم کنید با صدقه دادن و اگر قدرت صدقه دادن نداشتى دو رکعت نماز براى میت به این ترتیب بخوان: در رکعت اول بعد از حمد، دو مرتبه سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد، ۱۰ بار سوره تکاثر بخواند و بعد از نماز چنین بگوید: اللهم صل على محمد و آل محمد و ابعث ثوابها الى قبر ذلک المیت فلان ابن فلان (به جاى فلان اول نام خود میت و به جاى فلان دوم، نام پدرش را مى گوئى)»(۶)

پاورقی:
۱٫ نهج‌البلاغه، خطبه ۲۰٫
۲٫ محدث نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسایل،‌ مؤسسه آل البیت، قم، چاپ اول، ۱۴۰۸ هـ . ق. ج ۶، ص ۳۴۴٫

۳٫ بقره، ۲۵۵٫
۴٫ نک: مجمع المسائل (للگلپایگانی)، ج‏۱، ص ۱۹۰، س ۲۶۱٫

۵٫  نجاة العباد (للإمام الخمینی)، ص ۶۲٫

۶٫ حاشیه مفاتیح، نماز براى اموات، ص ۳۵۴٫